Τι είναι τα εργομετρικά που αφορούν το επαγγελματικό επίπεδο;
«Τα εργομετρικά αφορούν τις παραμέτρους αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης που είναι απαραίτητο να γνωρίζουν τα σωματεία που αγοράζουν έναν ποδοσφαιριστή, ειδικά σε περίοδο μεταγραφών για να ξέρουν σε τι κατάσταση βρίσκεται o εν λόγω παίκτης. Αν μπορεί να βοηθήσει άμεσα ή τί ενίσχυση χρειάζεται».
Τι περιλαμβάνουν αυτά τα τεστ;
«Έχουν να κάνουν με σωματομετρήσεις (διαστάσεις ύψους και βάρους μαζί με λιπομέτρηση που έχει να κάνει με τη σύσταση του σώματος) και μετά μιλάμε για τις παραμέτρους φυσικής κατάστασης που έχουν να κάνουν με εκρηκτικότητα, ταχύτητα, αντοχή, δυναμομετρήσεις στα πόδια και τεστ ευλυγισίας. Αυτά καλύπτουν τις πέντε παραμέτρους της φυσικής κατάστασης.
Μετά μπορεί να γίνει και ένας πολύ πιο λεπτομερής έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει σωματομετρήσεις, δυναμομετρήσεις, τεστ ευλυγισίας, αναερόβια και το καρδιοαναπνευστικό κομμάτι που έχει να κάνει με την αντοχή».
Ποιος είναι ο πρώτος που παραλαμβάνει στα χέρια του έναν ποδοσφαιριστή μετά το αεροδρόμιο;
«Ο πρώτος που παραλαμβάνει έναν ποδοσφαιριστή μετά το αεροδρόμιο είναι ο γιατρός της ομάδας, ο οποίος μπορεί να είναι ο ορθοπεδικός, για να δει τυχόν προβλήματα που μπορεί να μην έχουν φανεί και να έχουν δημιουργηθεί μέσω των προπονήσεων και των καταπονήσεων. Μετά είναι ο καρδιολόγος και μετά έρχεται ο εργοφυσιολόγος».
Σας έχει συμβεί να… κόψετε κάποια μεταγραφή;
«Έχει γίνει πολλές φορές αυτό και ιδιαίτερα στην περίοδο των Χριστουγέννων, όπου οι ομάδες στοχεύουν να πάρουν παίκτες έτοιμους που θα βοηθήσουν άμεσα. Το να πάρεις έναν παίκτη το Γενάρη και να μπει σε αγωνιστικούς ρυθμούς το Μάρτιο ή τον Απρίλιο, θα είναι πολύ αργά πια. Οπότε εκείνη την περίοδο πρέπει να βρούμε έναν δείκτη ετοιμότητας μεγάλο. Αν δεν υπάρχει αυτό, γιατί υπάρχουν κάποιες νόρμες και κάποια στάνταρ γι αυτά τα τεστ, η πρόταση που γίνεται είναι ότι “ο τάδε παίκτης θα χρειαστεί αυτό το διάστημα για να φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο”. Από εκεί και πέρα αποφασίζει η ομάδα αν θα τον κρατήσει ή όχι».
Άρα εσείς είστε σε άμεση επικοινωνία με το γυμναστή της ομάδας;
«Κυρίως με το γυμναστή της ομάδας όταν αγοραστεί ο παίκτης. Πριν ολοκληρωθεί η συμφωνία με τον προπονητή, του οποίου θα του δώσουμε το χρονοδιάγραμμα το οποίο θα προβλέπει το διάστημα που θα χρειαστεί ο παίκτης για να έρθει στην κατάσταση που χρειάζεται».
Ποιες είναι οι ακριβείς ασκήσεις που γίνονται σ’ αυτά τα τεστ;
«Γίνεται δυναμομέτρηση με εκτείνοντες (τετρακέφαλος), καμπτήρες (δικέφαλος), εκρηκτική δύναμη μετρώντας το κατακόρυφο άλμα είτε με ένα είτε με δύο πόδια, ταχύτητα όπου μετρούνται με ηλεκτρονική χρονομέτρηση κάποιες αποστάσεις από 5-30 μέτρα, ευλυγισία και το τεστ αντοχής που στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο έχει να κάνει με εργοσπιρομέτρηση. Μ’ αυτόν τον τρόπο κάνουμε μέτρηση της αερόβιας ικανότητας, της κατανάλωσης οξυγόνου V̇Ο2 ΜΑΧ».
Πως βελτιώνονται οι αριθμοί;
«Όταν έρχεται ένας ξένος ποδοσφαιριστής που δεν ξέρουμε από που είναι, μετά τη μέτρηση είναι σα να έχει γίνει πια παίκτης της ομάδας. Μπορούμε να τον βάλουμε στο γκρουπ δυναμικότητας που ανήκει και ανάλογα με τις απαιτήσεις που έχει εκείνη την περίοδο η ομάδα, να δουλευτεί εκείνη την εβδομάδα ώστε να πάρει κάποια ερεθίσματα. Αν για παράδειγμα χωλαίνει στο θέμα της αντοχής να του δώσουμε 1-2 προπονήσεις πάνω σ’ αυτό το κομμάτι, αλλά θα είναι κομμένες και ραμμένες πάνω στα μέτρα του».
«Δεν υφίσταται προετοιμασία μίας εβδομάδας»
Ακούμε πολλές φορές την έκφραση «μίνι προετοιμασία», ειδικά όταν δεν υπάρχει δράση λόγω υποχρεώσεων εθνικών ομάδων για παράδειγμα. Υφίσταται κάτι τέτοιο;
«Στην πραγματικότητα γίνεται μια εισαγωγή. Δεν είμαι φαν αυτής της έκφρασης “μίνι προετοιμασία”, γιατί πολύ απλά δεν υφίσταται προετοιμασία μίας εβδομάδας. Ο καλύτερος προπονητής δεν μπορεί να κάνει το άσπρο μαύρο σε μία εβδομάδα. Όλες αυτές οι παράμετροι που μετράμε χρειάζονται τον χρόνο τους για να βελτιωθούν. Απλά αυτή είναι η περίοδος αυτή που δεν υπάρχουν αγωνιστικές υποχρεώσεις και μπορούν να επιβαρυνθούν οι παίκτες – κάτι που δεν θα γινόταν μέσα στην αγωνιστική εβδομάδα, γιατί τότε γίνεται περισσότερο συντήρηση κι όχι βελτίωση. Η εμπειρία και τα αποτελέσματα που έχω όλα αυτά τα χρόνια λένε ότι κατά τη διάρκεια της σεζόν δύσκολα βλέπουμε βελτίωση στο κομμάτι της φυσικής κατάστασης. Δηλαδή αυτό που έχει “χτίσει” ο παίκτης στην προετοιμασία μπορεί μετά βίας να το συντηρήσει μέσα στην χρονιά.
Δεν φτάνει μόνο μια προετοιμασία, ούτε είναι το Α και το Ω. Χρειάζεται μέσα στην χρονιά από έναν παίκτη να ακολουθεί το τρίπτυχο προπόνηση, διατροφή, αποκατάσταση. Ένας ποδοσφαιριστής πρέπει να έχει διάρκεια σ’ αυτά τα τρία για να διατηρηθεί σε ένα καλό επίπεδο».
Πόσο διάστημα χρειάζεται ένας παίκτης ανέτοιμος για να μπει σε επιθυμητούς ρυθμούς;
Ανάλογα με το ποσοστό που χρειάζεται να βελτιωθεί, χρειάζεται μίνιμουμ έξι εβδομάδες. Δεν υπάρχουν μαγικά. Γιατί αν αυτό μεταφραζόταν μόνο σε χρονόμετρο, θα βλέπαμε ότι αυτές τις τρεις εβδομάδες που νομίζουν ότι χρειάζονται κάποιοι για να είναι έτοιμοι ή στις δύο εβδομάδες, δεν έχει γίνει τίποτα παραπάνω από βελτίωση στο ψυχολογικό κομμάτι ή στον τομέα ότι ο παίκτης έχει μπει και τρέχει. Και αυτό δεν μπορείς να το μετρήσεις παίζοντας ποδόσφαιρο».
«Παίκτης που δεν είναι έτοιμος, είναι καμένη μεταγραφή το Γενάρη»
Άρα μια μεταγραφή του Γενάρη είναι «καμμένη», αν ο παίκτης δεν είναι έτοιμος;
«Αν δεν είναι έτοιμος ένας παίκτης, ναι, γιατί θέλει χρόνο. Εκτός βέβαια κι αν μιλάμε για τρομερή ποιότητα ποδοσφαιριστή που μπορεί να καλύψει τις αδυναμίες του με την τεχνικοτακτικό κομμάτι».
Πόσο χρόνο θέλει να ετοιμαστεί σωστά ένας παίκτης που βρίσκει ομάδα στο τέλος της προετοιμασίας;
«Ανάλογα πόσο πίσω θα μείνει, πόσα κιλά θα βάλει και πόσο το έχει με την φυσική κατάσταση. Μπορεί να πάρει και τρίμηνο για να επανέλθει. Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα βλέπουμε πως οι ομάδες σπαταλούν μια προετοιμασία για να επαναφέρουν τον παίκτη από τις πολύ καλές διακοπές που είχε. Άρα όσο πιο καλά περάσει ένας παίκτης το καλοκαίρι στις διακοπές του, τόσο πιο άσχημα θα περάσει στην προετοιμασία για να έρθει σε μια υποφερτή κατάσταση αλλά και πάλι θα χρειαστεί έξτρα δουλειά. Ο στόχος της προετοιμασίας όμως δεν είναι αυτός. Θα πρέπει να είσαι σε μια τέτοια κατάσταση όπου θα μπορέσεις να κάνεις κάθε χρόνο και ένα σκαλί παραπάνω».
Πως μπορείτε να αποτρέψετε τραυματισμούς;
«Ανιχνεύοντας τουλάχιστον στα πόδια μυικές ανισορροπίες. Μέσω της δυναμομέτρησης μπορούμε να τον προφυλάξουμε δίνοντάς του συνταγή για να βελτιωθεί όταν το επίπεδο της αντοχής του είναι χαμηλό και κάποιοι τον πάρουν και τον ρίξουν στο γκρουπ των έτοιμο. Διότι από την υπερβολή, θα βγάλει θέμα την 4 ημέρα. Και αν δεν τραυματιστεί στις δύο εβδομάδες θα είναι τυχερός. Πρέπει να τον προφυλάξουμε από περαιτέρω όγκο προπόνησης που δεν θα έπρεπε να κάνει.
Αντίστοιχα, αλλάζουμε το πρόγραμμα σε ταλαντούχους παίκτες από την Κ20 και δεν είναι έτοιμοι όσον αφορά στο μυοσκελετικό σύστημα.
Θεωρώ ότι αυτά τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να τους δει ο προπονητής σε ένα ματς. Τα παιδιά αυτά δίνουν το “είναι” τους για να εντυπωσιάσουν. Όμως, το επίπεδο στην Κ20 δεν είναι σε καμία περίπτωση ίδιο με αυτό της πρώτης ομάδας γιατί η πρώτη ομάδα έχει κάποια χρόνια εμπειρίας και προπόνησης.
Μιλάμε επίσης για κάποιους φτασμένους ποδοσφαιριστές που με μισό κοντρόλ μπορούν να δώσουν πάσα δεξιά και αριστερά. Αυτό σημαίνει ότι η μπάλα κινείται πολύ γρήγορα και έτσι η ομάδα τρέχει κι ο ρυθμός του παιχνιδιού είναι πολύ μεγαλύτερος, κάτι που δεν υπάρχει στην Κ20. Όταν παίζουν λοιπόν αυτές οι δύο ομάδες μεταξύ τους υπάρχει διαφορά. Αν μπει σταδιακά ο παίκτης, θα συνηθίσει. Αν όμως πάρουμε έναν παίκτη και τον βάλουμε κατευθείαν μέσα στην πρώτη ομάδα, τότε είναι θέμα οργανισμού και φυσικής κατάστασης το αν θα αντέξει. Είναι κάποια παιδιά που είναι δεκαθλητές και μπορούν να το κάνουν. Είναι και κάποιοι άλλοι που είναι ποδοσφαιριστές και δεν έχουν καμία σχέση με το αθλητικό κομμάτι και μετά υπάρχουν τα προβλήματα».
Πόσο δύσκολο είναι για εσάς να περάσετε την κουλτούρα αυτή;
«Είναι δύσκολο γιατί δεν υπάρχει κουλτούρα. Το πρόβλημα με τις περισσότερες ομάδες είναι ότι θα πάρουν φτασμένους ποδοσφαιριστές, τους οποίους δεν τους πλαισιώνουν (χωρίς να απαξιώσω αυτά τα άτομα που δουλεύουν στην ομάδα) με γνώστες τους αντικειμένου (γυμναστές, εργοφυσιολόγους, φυσικοθεραπευτές), που θα έπρεπε να υπάρχουν σε όλες τις ομάδες και θα έπρεπε να λειτουργούν όπως και στην πρώτη ομάδα, ώστε να πάρουν αυτά τα παιδιά και να τους περάσουν την κουλτούρα ότι πρέπει να γίνουν πρωταθλητές».
Η λογική της πρωινής προπόνησης σας βρίσκει σύμφωνο;
«Ο ποδοσφαιριστής χρειάζεται ειδική μεταχείριση, διότι θεωρεί ότι παίζει ποδόσφαιρο. Άρα μιλάμε για ένα παιχνίδι. Δεν είναι όπως συμβαίνει με τους αθλητές του στίβου όπου πέφτει πάνω τους όλο το φταίξιμο. Θεωρώ ότι το ποδόσφαιρο είναι πιο δύσκολο και δεν θα έπρεπε να παίζουν τόσοι! Ο αριθμός που ασχολείται με το ποδόσφαιρο είναι υπερβολικός σε σχέση με τη δυσκολία που έχει το άθλημα. Συνδυάζει πολλές παραμέτρους: τεχνική, τακτική, φυσική κατάσταση, ψυχολογία. O καλός ποδοσφαιριστής δεν είναι αυτός που είναι γρήγορος σαν τον Μπολτ, ή έχει την αντοχή του μαραθωνοδρόμου ή έχει την τεχνική του ζογκλέρ. Ο καλός ποδοσφαιριστής είναι αυτός που προσπαθεί να έχει ένα μέσο όρο σε όλα αυτά και καθετί που βελτιώνεις είναι σ’ ένα καλύτερο αγωνιστικό επίπεδο».
Η Αμερική είναι ένα παράδειγμα πάνω στον αθλητισμό; Διότι ακόμα και στο ποδόσφαιρο βλέπουμε ότι κάνει άλματα βελτίωσης.
«Ναι γιατί ό,τι κάνουν είναι βασισμένο πάνω στο πρόγραμμα. Όταν γίνει ακόμη πιο δημοφιλές το ποδόσφαιρο, θα αυξηθεί κι η ποιότητά τους. Έχουν προγραμματισμό, εδώ δεν υπάρχει υπομονή. Όχι από τους προπονητές, αυτοί παίζουν το κεφάλι τους κάθε Κυριακή».
Για να αλλάξει λοιπόν η κουλτούρα τι πρέπει να συμβεί; Γίνονται ημερίδες ενημέρωσης από τα σχολεία για παράδειγμα;
«Όχι, δεν υπάρχει κάτι τόσο οργανωμένο. Μεμονωμένα ίσως γίνει αυτό από κάποιες περιπτώσεις αλλά και πάλι παίζουμε στο ζητούμενο ότι θα γίνει μια παρουσίαση για να μάθουν τα παιδιά κάποιες αρχές και να τις εφαρμόζουν για να εξελιχθούν. Μόλις, όμως, έρθουν τρία κακά αποτελέσματα ξεχνιούνται όλα. Από τη διοίκηση πρέπει να μπουν οι βάσεις, να υπάρχει ένα πλάνο και να πουν ότι από τα 100 παιδιά θα βγάλουν σε μια 5ετία 3 ποδοσφαιριστές».
Επειδή ασχολείστε και με τον Αστέρα, βλέπουμε τον Δουβίκα να ξεχωρίζει. Έχετε άποψη για το λόγο που αυτό το παιδί έχει κάνει το… μπαμ;
«Ο Τάσος Δουβίκας είναι ένα παιδί που τον ξέρω προσωπικά και του κάνω μετρήσεις από τα 11 του. Ό,τι έκανε, έγινε μελετημένα και πάνω σε σωστές βάσεις γιατί ο μπαμπάς του είναι γνώστης και ασχολήθηκε. Νομίζω ότι θα έχει την εξέλιξη που περιμένουμε και θα μιλάμε όλοι γι αυτό το ταλέντο. Υπήρχε προγραμματισμός από την οικογένειά του. Αφενός έκανε προπονήσεις με την ομάδα του, αλλά έκανε και μόνος του. Έφτασε 18 ετών και μπορεί να αντεπεξέλθει σε συνθήκες με άντρες. Αυτό που τον χαρακτηρίζει είναι η ταχύτητα και όταν έχουμε αυτό συνήθως υπάρχει πρόβλημα στην αντοχή. Και ο Τάσος δούλεψε πολύ πάνω σ’ αυτό. Ο Τάσος δεν είναι τυχερός κι η εικόνα του σήμερα δεν είναι τυχαία. Ο Στάικος Βεργέτης τον είδε αλλά όχι τυχαία, τον ξεχώρισε μέσα από τη δουλειά του, δεν έκανε σε κανέναν χάρη».
Άρα, η συμβουλή που δίνετε στους γονείς για να “χτίσουν” το παιδί τους πάνω σε μια σωστή βάση ποια είναι;
«Θεωρώ ότι το σωστό είναι να γίνει η δουλειά από την ομάδα. Όμως δεν γίνεται. Και όχι απλά δεν γίνεται αλλά τους αποτρέπουν κιόλας στο να κάνουν κάτι επιπλέον, κάτι που είναι και σωστό και λάθος. Γιατί όταν η ομάδα έχει έναν συγκεκριμένο προγραμματισμό και το παιδί δουλεύει εξωτερικά με άτομο που δεν ξέρει το πρόγραμμα αυτό, μπορούμε να καταλήξουμε σε τραυματισμό, σε υπερπροπόνηση. Το αντίθετο, αν δεν επιτρέψει η ομάδα στο παιδί να κάνει κάτι έξω από την ομάδα, τότε το σύστημα θα τον πετάξει απέξω. Θα βρεθούν κάποιοι έτοιμοι, γιατί απλά γεννήθηκαν έτοιμοι λόγω γονιδίων και εσύ αν δεν τον έχεις δεν θα το αποκτήσεις ποτέ αν δεν δουλέψεις».
Κάθε πότε γίνονται τα εργομετρικά;
«Το πότε γίνονται τα τεστ έχει αξία ανάλογα από τον προγραμματισμό που έχει η ομάδα. Συνήθως γίνονται σε περιόδους διακοπών (εθνικές ομάδες, Χριστούγεννα, Πάσχα, καλοκαίρι), πριν την προετοιμασία και σίγουρα πρέπει να συντρέχει ένας λόγος. Ποιος είναι αυτός ο λόγος; Πριν την προετοιμασία για να δομήσουμε το πρόγραμμα και μετά για να δούμε που έχω φτάσει και που πρέπει να πάμε. Μεμονωμένα ένας παίκτης πρέπει να κάνει το ίδιο για να δει ποιες είναι οι ελλείψεις του και να αλλάξει το πρόγραμμα αν δεν του έχει βγει το προηγούμενο.
Στα παιδιά 15 – 16 ετών μπορούν να γίνουν τεστ πεδίου, για να μην υπάρχει μεγάλο κόστος. Μέσα από αυτά μπορούμε να έχουμε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα και το πιο σημαντικό είναι ότι δημιουργούμε ιστορικό, το οποίο μπορεί να αποτελέσει “όπλο” για μια ομάδα.
Το κόστος ποιο είναι;
«Έχω την εντύπωση πως σε έναν γονέα μια εργομέτρηση θα κοστίσει το 1/3 από την αγορά ενός ζευγαριού παπουτσιών. Είναι αστείο το κόστος για τους γονείς μπροστά σε όλα αυτά που πληρώνουν, για να έχει μια πλήρη εικόνα της κατάστασης του παιδιού του. Είναι χρήματα που δεν θα μετανιώσει ποτέ».
Συνέντευξη στο Gazzetta G-Weekend Journal!
http://www.gazzetta.gr/weekend-journal/article/1148654/ti-einai-ayta-ta-kathieromena-ergometrika
Βαγγέλης Ρουσόπουλος
Εργοφυσιολογος — Phd Sports Excercise and ScienceΜετρά πάνω απο 20 χρόνια στον χώρο της εργοφυσιολογίας και της εργομετρίας.